در اینجا آنچه در توافق هسته ای 2015 با ایران وجود دارد، آمده است که ترامپ آن را رها کرد و بایدن برای بازگرداندن آن رقابت می کند.

ترامپ بارها این توافق را “وحشتناک” توصیف می‌کند و در حالی که این پیمان طرفداران زیادی دارد، او به سختی در این دیدگاه تنها است.

در جولای 2015، ایران و شش کشور به توافقی تاریخی به نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دست یافتند که عموماً به عنوان توافق هسته ای ایران شناخته می شود.

بلینکن در اوایل دسامبر گفت که دولت همچنان بر این باور است که دیپلماسی “بهترین راه” برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای است. بلینکن افزود: «اما اگر رژیم ایران این مسیر را رد کند، رهبران آن نباید اشتباه کنند که همه گزینه‌ها روی میز هستند تا اطمینان حاصل کنند که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند».

متعاقباً، دولت ترامپ به‌طور ناموفق تلاش کرد ایران را برای مذاکره در مورد نسخه سخت‌تر توافق با تحریم‌های شدید اقتصادی به عنوان بخشی از کمپین «فشار حداکثری» تحت فشار قرار دهد. رویکرد ترامپ به این موضوع، تنش‌ها را بین واشنگتن و تهران به اوج تاریخی رساند و این نگرانی‌ها را به وجود آورد که جنگ جدیدی در خاورمیانه در راه است.

پس از اینکه ترامپ در ژانویه 2020 دستور حمله هواپیمای بدون سرنشین را داد که منجر به کشته شدن ژنرال ارشد ایران، قاسم سلیمانی شد، تهران عملاً برجام را به کلی کنار گذاشت.

داستان ادامه دارد

مالی در این ماه به فارین پالیسی گفت: «ما اکنون وقت خود را صرف تمرکز بر توافق نمی کنیم. تمرکز ما بر آنچه در ایران می‌گذرد و حمایت ایران از جنگ تجاوزکارانه پوتین در اوکراین است.»

به عبارت دیگر، تهران با محدودیت هایی موافقت کرد که به آن اجازه می داد اورانیوم غنی شده کافی برای حفظ انرژی مورد نیاز کشور را بدون داشتن توانایی ساخت بمب هسته ای داشته باشد.

تلاش برای احیای معامله متوقف شده است.

تصمیم یکجانبه ترامپ برای خروج ایالات متحده از برجام در ماه مه 2018 نیز به سرعت توسط متحدان ایالات متحده محکوم شد که از آن زمان تاکنون برای یافتن راه حل دیپلماتیک تلاش کرده اند.

در همین حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در اوایل دسامبر نیز گفت که اقدامات اخیر تهران، از جمله “سرکوب وحشیانه معترضان صلح آمیز در داخل” و “تسلیح و آموزش نیروهای روسی با هواپیماهای بدون سرنشین”، تنها اعتقاد دولت را عمیق تر کرده است که ایران باید ” هرگز اجازه دستیابی به سلاح هسته ای را نداشته باشید.”

در این زمینه، بی اعتمادی گسترده ای نسبت به ایران در ایالات متحده وجود دارد (و بالعکس)، و واشنگتن از مدت ها پیش نگران بود که در صورت دستیابی رژیم ایران به سلاح هسته ای چه اتفاقی می افتد. ایران در دهه 2010 در این زمینه گام های بلندی برداشت و از این رو دولت اوباما تلاش کرد تا توافق هسته ای را تنظیم کند. هنگامی که این پیمان سرانجام در سال 2015 به پایان رسید، به طور گسترده ای به عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک مورد تجلیل قرار گرفت.

ترامپ در ماه می 2018 گفت: «برای من واضح است که ما نمی‌توانیم از ساخت بمب هسته‌ای ایران تحت ساختار فاسد و پوسیده توافق فعلی جلوگیری کنیم.» توافق ایران در هسته خود معیوب است. اگر کاری انجام ندهیم، دقیقاً می‌دانیم اتفاق خواهد افتاد.”

علاوه بر این، ایران موافقت کرد که به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، آژانس ناظر هسته‌ای سازمان ملل، به تأسیسات هسته‌ای خود و سایر تأسیسات دسترسی داشته باشد. پیش از تصمیم ترامپ برای خروج از توافق و برای مدت طولانی پس از آن، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها متوجه شد که ایران به مفاد برجام پایبند است.

بایدن بازگرداندن توافق هسته ای 2015 ایران را یک هدف اصلی سیاست خارجی خود قرار داده است.

تهدیدهای مداوم رهبران ایران علیه اسرائیل، متحد اصلی آمریکا در خاورمیانه، و شعارهای “مرگ بر آمریکا” در خیابان های ایران نیز کمکی به این موضوع نکرده است.

مالی به فارین پالیسی گفت که دیپلماسی همچنان ابزار ترجیحی دولت برای جلوگیری از رسیدن ایران به این نقطه است، اما تاکید کرد که ایالات متحده راه های دیگری نیز دارد. او گفت که این شامل “گزینه نظامی” است، اما افزود: “ما آنجا نیستیم” و “ما هنوز امیدواریم که راه های دیگری پیدا کنیم.”

تقریباً یک سال پس از اعلام جنجالی ترامپ، ایران همچنان به توافق پایبند بود. اما دولت ایران در تابستان 2019 اقدام به دور شدن از برجام کرد.

اما بسیاری از رهبران (عمدتاً محافظه‌کار) در واشنگتن هنوز احساس می‌کنند که توافق هسته‌ای ایران آنقدر پیش نمی‌رود که توانایی این کشور برای تولید سلاح‌های هسته‌ای را محدود کند.

منتقدان ترامپ می گویند که تصمیم او برای کنار گذاشتن این پیمان به طور غیرضروری جرقه یک بحران جهانی را برانگیخت و دورنمای جنگ را افزایش داد و در عین حال ایران را به سمت تولید سلاح هسته ای نزدیک کرد.

به‌طور گسترده‌تر، ترامپ، در میان دیگران، استدلال کرد که این توافق به اندازه کافی برای رسیدگی به رفتار منطقه‌ای ایران یا برنامه موشکی آن انجام نمی‌دهد.

به عنوان بخشی از این قرارداد، ایران موافقت کرد که تعداد سانتریفیوژهای خود – ماشین‌های لوله‌ای شکلی که به غنی‌سازی اورانیوم کمک می‌کنند – به میزان دو سوم کاهش دهد. همچنین موافقت کرد که ذخایر اورانیوم غنی شده خود را تا 98 درصد کاهش دهد و غنی سازی اورانیوم را به 3.67 درصد محدود کند.

اما دولت بایدن همچنان درها را برای یک مسیر دیپلماتیک برای نجات توافق 2015 باز می گذارد.

این به این دلیل است که توافق ایران حاوی بندهای غروب یا بخش‌هایی از توافق است که در نهایت منقضی می‌شود. بر اساس این قرارداد، محدودیت‌های سانتریفیوژهای ایران پس از 10 سال (در سال 2025) از بین می‌رود و محدودیت‌های غنی‌سازی اورانیوم پنج سال پس از آن (2030) از بین می‌رود. از این رو، برخی نگران بودند که با پایان یافتن این محدودیت ها، ایران بتواند به سرعت سلاح هسته ای تولید کند.

شرمن گفت: “همه چیز نگران کننده است، زیرا از چارچوبی دور می شود که تضمین می کند ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نمی کند.” ایران نه تنها جرأت می‌یابد، بلکه از برخی جهات مجبور به انجام اقداماتی می‌شود که می‌گوید آنها عقب رانده نمی‌شوند. ما در مکان بسیار بسیار دشواری قرار داریم.»

مقاله اصلی را در Business Insider بخوانید

منبع